Dziś tylko szybki wpis o tym, dlaczego nie jesteśmy w stanie szczegółowo określić, jak będzie funkcjonować społeczeństwo rynkowe. Zadawanie pytania „Jak to wszystko dokładnie zadziała?” oznacza poniekąd absolutne niezrozumienie sprawy. Dlaczego? Bo gdybyśmy faktycznie w szczegółach wiedzieli, jak to wszystko zadziała, udowadniałoby to samo przez się możność centralnego planowania.
Jak dziesiątki lat temu udowodnili Mises i inni, centralni planiści nigdy nie mogą dokonać racjonalnej kalkulacji, co oznacza, że centralne planowanie jest niemożliwe. To automatycznie oznacza, że powinniśmy zakończyć eksperymenty z kierowanym przez rząd systemem socjalistycznym, bo tylko tracimy czas i środki. Prócz tego oznacza to, że nie powinniśmy podejmować prób opisywania, w jaki dokładnie sposób zadziała społeczeństwo anarchiczne, bo miałoby to mniej więcej taki sens, jak usiłowanie sporządzenia mapy uniwersum Gwiezdnych Wojen.
Otóż da się z grubsza przewidzieć, w jaki sposób będzie funkcjonować społeczeństwo rynkowe – to właśnie staram się pokazać wam na tym blogu. Ale jeśli nie-libertarianie mieliby z moich tekstów wynieść tylko jedno, chciałbym, żeby to było to: Zrozumiejcie, że opowiadam się za brakiem rządu przede wszystkim dlatego, że uważam za coś złego fakt, iż rząd nas okrada i przemocą narzuca nam przepisy. Problem polega na tym, że rządom pozwala się na więcej niż poszczególnym osobom. Gdyby jakiś człowiek bez pozwolenia zabrał cudze pieniądze, nazwalibyśmy to kradzieżą. Dlaczego mielibyśmy określać kradzież inaczej, gdy dopuszcza się jej rząd?
Nie ma więc żadnego znaczenia, jeśli nie potrafię wymyślić jakiejś idealnej alternatywy [dla narzucanych przez państwo rozwiązań] – liczy się tylko to, że zaproponowane rozwiązanie (albo wskazówka) jest moralnie do przyjęcia. Zatem jeśli istnieje możliwość finansowania jakiegoś przedsięwzięcia na dwa sposoby, z których jeden przewiduje celowanie we mnie z broni i przywłaszczenie sobie moich pieniędzy, a drugi dobrowolną współpracę – sądzę, że możemy spokojnie odrzucić projekt, który zakłada celowanie we mnie z broni i kradzież moich pieniędzy.
Więc odłóż broń i porozmawiajmy.
_______
Tłumaczenie na podstawie:
Stephan, Why we can’t know exactly how the anarchic society will work, http://democracysucks.wordpress.com/2008/04/26/why-we-cant-know-exactly-how-the-anarchic-society-will-work/
Why we can’t know exactly how the anarchic society will work opublikowano na stronie Democracy Sucks 26 kwietnia 2008 r.
Jak dziesiątki lat temu udowodnili Mises i inni, centralni planiści nigdy nie mogą dokonać racjonalnej kalkulacji, co oznacza, że centralne planowanie jest niemożliwe. To automatycznie oznacza, że powinniśmy zakończyć eksperymenty z kierowanym przez rząd systemem socjalistycznym, bo tylko tracimy czas i środki. Prócz tego oznacza to, że nie powinniśmy podejmować prób opisywania, w jaki dokładnie sposób zadziała społeczeństwo anarchiczne, bo miałoby to mniej więcej taki sens, jak usiłowanie sporządzenia mapy uniwersum Gwiezdnych Wojen.
Otóż da się z grubsza przewidzieć, w jaki sposób będzie funkcjonować społeczeństwo rynkowe – to właśnie staram się pokazać wam na tym blogu. Ale jeśli nie-libertarianie mieliby z moich tekstów wynieść tylko jedno, chciałbym, żeby to było to: Zrozumiejcie, że opowiadam się za brakiem rządu przede wszystkim dlatego, że uważam za coś złego fakt, iż rząd nas okrada i przemocą narzuca nam przepisy. Problem polega na tym, że rządom pozwala się na więcej niż poszczególnym osobom. Gdyby jakiś człowiek bez pozwolenia zabrał cudze pieniądze, nazwalibyśmy to kradzieżą. Dlaczego mielibyśmy określać kradzież inaczej, gdy dopuszcza się jej rząd?
Nie ma więc żadnego znaczenia, jeśli nie potrafię wymyślić jakiejś idealnej alternatywy [dla narzucanych przez państwo rozwiązań] – liczy się tylko to, że zaproponowane rozwiązanie (albo wskazówka) jest moralnie do przyjęcia. Zatem jeśli istnieje możliwość finansowania jakiegoś przedsięwzięcia na dwa sposoby, z których jeden przewiduje celowanie we mnie z broni i przywłaszczenie sobie moich pieniędzy, a drugi dobrowolną współpracę – sądzę, że możemy spokojnie odrzucić projekt, który zakłada celowanie we mnie z broni i kradzież moich pieniędzy.
Więc odłóż broń i porozmawiajmy.
_______
Tłumaczenie na podstawie:
Stephan, Why we can’t know exactly how the anarchic society will work, http://democracysucks.wordpress.com/2008/04/26/why-we-cant-know-exactly-how-the-anarchic-society-will-work/
Why we can’t know exactly how the anarchic society will work opublikowano na stronie Democracy Sucks 26 kwietnia 2008 r.
Posts
No comments:
Post a Comment